FRANCIS BACON- YENİLİKLER ÜZERİNE

Francıs Bacon: Denemelerini aklıma kazıdığımın yanı sıra, insanları gözlemleyerek yaptığı tespitler birçok teorimin çürümesine sebep oldu. Bu nedenle, büyük saygı duyarım. Denemelerinde rastladığım ''yenilikler üzerine'' yazısı ilgimi fazlasıyla çekti. Bu nedenle paylaşmak istedim.


Yeni doğmuş yavruların görünüşleri gibi, zamanın doğurduğu yenilikler de biçimsizdir. Yine aileye ilk onur kazandıranların, sonraki kuşaklara göre göre daha değerli sayılması gibi, ilk örnek davranış da (severek yerine getirilmişse) çağlar boyu birçok kere taklit edilerek öne çıkarılır. Kötülük, insan doğasında zaman içinde doğal bir hareketle daha da artarken, iyilik bütün zorlama eylemlerde olduğu gibi, ilk harekete geçtiğinde en güçlüdür. Kuşkusuz, her ilaç bir yeniliktir ve yeni çareleri reddeden kişi, yeni kötülüklere kucak açar. Çünkü zaman en büyük yenilikçidir. O halde, zaman her şeyi bir şekilde daha kötü dönüşterebiliyorsa, bilgelik de dahil olmak üzere, bütün çabalar insanları iyiye yöneltemiyorsa, bu kötüye gidişin sonu ne olur ? Şu da kabul edilmelidir ki, alışkanlıkla güçlenmiş bir şey, yararı az olsa bile, yine de zamana uygun olur, aynı kaynaktan akıyor gibi görünen unsurlar ise, sanki bir uzlaşma içindedir, buna karşılık yenilikler eski alışkanlıklara yumuşak bir şekilde uyum sağlamaz, birlikte yararlı olsalar bile en nihayetinde yenilik ve uyumsuzluk bakımından çatışırlar. Hiç kuşku yok ki, halka yabancı, farklı gelen yenilikler ilgi uyandırsa bile pek rağbet görmez.




Gerçekten de zaman değişmeden durabilseydi, bunların hiçbiri olmazdı. Ancak o, sürekli akıp gitmekten hiç vazgeçmez. Yenilik, doğal olarak ters ve aksi niteliğiyle geleneği rahatsız edeceğinden, eskiye aşırı batıl şekilde değer verenleri, yeni kuşaklara alay konusu eder. O halde insanlar yeniliklerde, zamanı kendilerine dikkatle örnek almalıdır. Çünkü zaman büyük ölçüde ama sessizce , adım adım hissetirmeden yeniler. Böyle olmasaydı, yeni olan her şeyin beklenmedik ve umulmadık anda geldiğini görür ve nesi yararlı, nesi zararlı olduğunu anlayamazdın. Zaten yenilikten yarar sağlayan kişi, bunun için talihine ve yaşadığı döneme teşekkür eder, zarar gören ise haksızlıkların nedeninin yenilik olduğunu varsayar. Politik yapılanmalarda, bir zorunluluk yoksa ya da kesin bir yarar sağlamayacaksa, yeniliklere girişmenin bir getirisi olmaz, reform amacı değişikliği yönlendirmeli, sırf değişiklik olsun diye reform yapılmamalıdır. Yenilik tümüyle küçümsenmese bile, yeni de şüpheyle karşılanabilmelidir.